Եվ ա՛յս գիշեր, իմ երազում, քեզ հետ մեկտեղ
պարեցինք,
Սեր-ոգիներ սուրբ սեղանում մեղրամոմեր
շարեցին։
Ոսկի-արծաթ ամպի ծալեն նուրբ ու բարակ քող
ճարեցինք,
Ինծի-քեզի կարմիր-կանաչ սիրո շապիկ
կարեցին:
Եվ ա՛յս գիշեր, իմ երազում, քեզ հետ մեկտեղ
պարեցինք,
Սեր-ոգիներ սուրբ սեղանում մեղրամոմեր
շարեցին։
Ոսկի-արծաթ ամպի ծալեն նուրբ ու բարակ քող
ճարեցինք,
Ինծի-քեզի կարմիր-կանաչ սիրո շապիկ
կարեցին:
Սահմանները
Հս․՝ Կուր գետՀս․ արմ՝ Պոնտոսի լեռներՀրվ․՝ Հայկական Տավրոսի լեռնաշղթա և Հյուսիսային Միջագետքի հարթավայրԱրլ․՝ Կասպից ծով, Իրանական սարահարթ, Ուրմիա լիճԱրմ․՝ Անտիտավրոսի լեռներով բաժանվում է Փոքրասիական սարահարթից
Կենտրոնական մասը՝ Միջնաշխարհ
ԼեռնաշղթաներՀս․-ից դեպի հրվ-արլ․ Փոքր Կովկաս լեռնաշղթան, Ջավախքի, Գուգարքի, Գեղամա, Արցախի և Զանգեզուրի լեռները։Հայկական լեռնաշխարհի գագաթներ1․ Մեծ Մասիս 5165մ2․ Սիփան 4434մ /Վանա լճից հս/3․ Փոքր Մասիս 3925մ ՀՀ բարձր գագաթներ1․ Արագած 4095/4096 մ2․ Կապուտջուղ 3906մ
Գետեր
Անուն /Տվյալներ | Եփրատ | Տիգրիս | Ճորոխ | Կուր | Արաքս |
Սկիզբ է առնում | Արմ․ Էրզրումից հս․ ընկած Ծաղկավետ լեռներից Արլ․ /Արածանի/ Ծաղկանց լեռներից | Արմ․ Ծովք լճից Արլ․ Հայկական Տավրոսից | Էրզրումից հս․ Խաչափայտի լեռներից | Սկզբնավորվում է Հայկական լեռնաշխարհում | Հայոց Մայր գետը, Սրմանց/ Բյուրակնյա լեռներից |
Երկարությունը | 500 կմ | 400 կմ | 345 կմ | 1113 կմ | 1000 կմ |
Որտեղ է թափվում Պարսից ծոց | Բաթում քաղաքի մոտ թափվում է Սև ծով | Կասպից ծով |
Փոքր գետեր՝ Հրազդան, Աղստև, Դեբեդ, Ախուրյան, Որոտան, Արփա, Ողջի։
Լճեր
Փոքր լճեր՝ Ծովակ Հյուսիսո /Ցելի, Չլդըր/, Արճակ, Նազիկ, Փարվանա, Գայլատու։Ջրվեժներ՝ Բերկրի, Թորթում
Դաշտավայրեր՝ Արարատյան, Շիրակի, Կարնո, Մշո, Երզնկայի, Ալաշկերտի
Բնակլիմայական պայմանները՝Լեռնային հացահատիկի ավելի ցրտադիմացկուն տեսակներ, զարգացած է անասնապահությունըՆախալեռնային բարձրությունը 1000-1500 մ , հացահատիկ, գարի, մրգատու այգիներ, խաղողՑածրադիր ծովի մակերևույթից 350-1000 մ , խաղող, ձի, նուռ,դեղձ
Անտառներ ՝ Արցախ, Սյունիք, Գուգարք, Տայք
Կենդանիներ՝ վարազ, գայլ, առյուծ, արջ, բորենի, նապաստակ, քարայծ եղջերու
Արարատյան դաշտում բազմացող կարմրաորդից Որդան Կարմիր։
Օգտակար հանածոներԱղ Կողբ, ԿաղզվանՊղինձ Զանգեզուր, ԼոռիՆավթ ԿարինԵրկաթ Վանա լճի հարավային շրջաններՈսկի Սպեր, ՍոդքՇինաքար ՇիրակՀանքային բուժիչ ջրեր Ջերմուկ, Արզնի, Բջնի